Verboden op Twickel
Bij Rams Woerthe, een Jugendstilvilla in Steenwijk, ontvangen vrijwilligers je met de onverwachte mededeling dat je overal aan mag zitten. Je wordt zelfs aangemoedigd om kasten te openen en laatjes uit te schuiven. Nestel je alsjeblieft op de fauteuils, pak een boek, ga op je gemak lezen. Dat deed ik dan ook. Mijn oog viel op een boek dat de ANWB in 1908 uitgaf ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan. Thema: toerisme. Direct gekeken of Twickel erin stond. Zeker, met een verhaal vol superlatieven. De kasteeltuin wordt een ‘meesterwerk van bijna onzegbare schoonheid’ genoemd: ‘Deze tuin is een sprookje, een fantastische droom…’
Ook het landschap rondom het kasteel krijgt lof. Op een foto zie je de kromme bomen die over de Twickelse Vaart groeien. Die worden ook nu nog vaak gefotografeerd, meer dan een eeuw later.
Over toerisme schrijft de ANWB opvallend kritisch: massatoerisme maakt juist de mooiste plekken zó lelijk dat je er niet meer wilt komen. Dat is ook de waarschuwing in Grand Hotel Europa, het laatste boek van Ilja Leonard Pfeijffer. Grote reislustige menigtes tasten door hun aanwezigheid het karakter van een plaats aan. Daarom is het te prijzen dat Twickel niet stimuleert dat busladingen mensen het landgoed overspoelen.
Tegelijkertijd is Twickel verrassend open voor bezoekers. Als fervent wandelaar valt mij echter op dat ik steeds meer bordjes tegenkom met Verboden Toegang. Art 461 Wetb. van Strafr. Waar het aantrekkelijke aan Twickel juist is dat je over boerenerven mag lopen, moet ik nu rechtsomkeert maken. Er zijn opeens grenzen in het Twentse landschap. Het zijn niet de agrariërs die de waarschuwende bordjes zetten, maar juist de erfpachters. Particulieren zonder koeien. Waarschijnlijk uit behoefte aan privacy. Ik snap dat volkomen. Om mijn eigen tuin staat ook een hek. Het verschil is echter dat die vierkante meters mijn persoonlijke bezit zijn. Bij Twickel is dat toch anders? Particulieren betalen toch erfpacht aan Twickel? Zijn daar geen voorwaarden aan verbonden? Mag een doorgaande weg over een erf die eeuwenlang door iedereen gebruikt mocht worden, opeens afgesloten worden? Onlangs stuitte ik op een vers verbodsbordje bij een boerderij tussen de Lage Eschweg en de straat tussen Delden en Bornerbroek. Ik zag bij dat erf vaak een fazantenpaar scharrelen. Ik hoop dat zij wèl welkom blijven. Met heimwee denk ik terug aan de hartelijkheid van Rams Woerthe.
Hiska Bakker