Als ik tegenwoordig langs kasteel Twickel loop, denk ik aan drank. Hele sterke drank, namelijk limoncello. De reden dat ik die associatie heb, heeft gelukkig niets van doen met een plotselinge alcoholische verslaving. Het ligt aan de rigoureuze snoeibeurt die de haag rododendrons heeft ondergaan. Daardoor heb je nu volop zicht op de Oranjerie. En dat gebouw heet natuurlijk zo omdat alle citrusplanten daar overwinteren.
Van tuinbaas Hans Hondebrink weet ik dat Twickel eeuwenoude citrusbomen heeft, tussen de 150 en 300 jaar oud. Die maken deel uit van de Nationale Plantencollectie. Dat is een soort monumentenzorg voor planten; de citruscollectie van Paleis Het Loo valt er ook onder. Om het oeroude genetische materiaal veilig te stellen, worden enten van de oude bomen op jonge onderstammen gezet. Dat is de zogenaamde schaduwcollectie. Die boompjes zijn in de zomer langs de paden van de moestuin te vinden, terwijl de oude bomen in de formele tuin voor de Oranjerie staan.
De meest voorkomende boom kan het beste tegen de kou van ons klimaat: de citrus aurantium, de bittere sinaasappel. Ook wel pomerans genoemd. En verder zijn er heel veel kruisingen en cultivars van sinaasappelen, mandarijnen, grapefruit en citroenen. Nu de dagen van IJsheiligen weer voorbij zijn, koesteren de citrusbomen zich weer in de zon.
Uit documenten van het Twickelarchief blijkt dat het landgoed de collectie in 1798 heeft gekocht van Oranjewoud, de residentie van de Friese stadhouders bij Heerenveen. Die werd in de Franse tijd ontmanteld. Met paard en wagen gingen de tientallen boompjes naar Zwolle; het laatste stuk vond het transport per boot via de Twickelervaart plaats. Er is ook een nota van acht stuivers voor drank: dat kregen de mensen die hielpen bij het lossen van de bomen.
En zo kom ik weer terug op de alcohol. Wij maken onze limoncello zelf door schillen van citroenen in pure alcohol te weken. Hoe zou ons brouwsel smaken met de schillen van de pomerans? Of met die van de bonte mirtebladsinaasappel? Twickel heeft daarvan het oudste exemplaar van de wereld. Dat wordt een uniek drankje!
Hiska Bakker